Tasarımcıların sorunu: yazılımcı bulmak ve birlikte çalışmak

Freelance web tasarım pazarı son zamanlarda gerçekten çok büyüdü. Özellikle kurumsal şirketlerin -belki de özel ilgi istemesinden dolayı- freelance tasarımcılara ilgisi arttı. Bununla birlikte müşterilerden gelen istekler de çoğaldı tabi. Tasarım konusunda müşterilerinizin bütün isteklerini karşılamakta zorlanmıyor olabilirsiniz. Ama Photoshop’ta tasarım yapmak freelance tasarım işinin sadece bir bölümüdür. Asıl büyük bölüm sitenin kodlanması bir yana, yazılımından ibarettir. Ve bu bölümde doğru yazılımcı ile çalışmazsanız müşterilerinizin isteklerini tam anlamıyla yerine getiremeyebilirsiniz.

Müşteriniz web sitesi yaptırmak için kapınızı çaldığında hiç yazılım bilmeyen çok iyi bir tasarımcı olarak ona ne dersiniz? “Üzgünüm, ben sadece tasarım yapıyorum, yazılım bilmiyorum” dememelisiniz. İşi alırsınız ve derhal sitenizin programlamasını yapacak iyi bir yazılımcı arayışına girersiniz. Aslında çok kolay, değil mi? Hayır, pek sayılmaz:) Bu sektörde ne kadar çok “web programcısıyım” diye geçinen kişi var ki bilemezsiniz. Her fırsatta kapasitelerinden, teknik donanımlarından ve deneyimlerinden bahsederler ama onlarla çalıştığınızda vaad ettiklerinin aksine müşterinizin isteklerini yerine getiremezler. Gerçekten iyi web programcılarını tenzih ediyorum, onlar üstlerine alınmasın  ama kalabalık bir yazılım camiasından iyi olanı bulmak çok zor olabiliyor.

Bu makalede, bir web tasarımcı olarak  bu sorunun üstesinden nasıl gelinebileceğini anlatmaya çalışacağım. Bunun için incelememiz gereken başlıklar şunlar:

1. Yazılımcıyı nerelerde aramalıyız?
2. Doğru yazılımcıyı nasıl bulabiliriz?
3. Yazılımcı ile çalışırken nelere dikkat etmeliyiz?

Yazılımcıyı nerelerde aramalıyız?

Yazılımcı ararken bakabileceğimiz bir çok yer var. Ve o yerlere aslında hiç de yabancı değilsiniz.

Güvenilir çevre

İş ilanı vermeden önce ilk yapmanız gereken şey, çevrenizdeki arkadaşlarınıza ve bu sektörle bağlantılı güvenilir insanlara danışmak olsun. Böylelikle güvendiğiniz bir kaynağın referans olduğu yazılımcı hiç tanımadığınız bir yazılımcıya göre her zaman daha iyidir. Özellikle de aynı yazılımcıyla daha önce çalışan bir tasarımcı arkadaşınızdan olumlu bir yorum duyarsanız artık daha fazla endişelenmenize gerek kalmadı demektir. Bu konuda Twitter, Xing, Facebook gibi bağlantı ağlarından da güvendiğiniz insanlara danışabilirsiniz.

Sektörün tanınmış uzmanları

Eğer bütçeniz bunu gerçekten karşılayabilecekse, en iyi sonucu tabi ki yazılım sektörünün en iyi isimleriyle çalışarak alabilirsiniz. Uzmanlık alanı ile ilgili kitap yazacak ya da konferans verecek kadar büyük isimlere bütçeniz yetmiyorsa en azından yazılım konusunda kendi blogu olan ve takip edilen insanları tercih edebilirsiniz. Her blogu olan kişi bütün yazılım isteklerinizi karşılayabilecek diye bir durum olmasa da, eğer bu sektörde itibar kazandıysa bunu kendisinin başarısına bağlamalıyız.

İlan Siteleri

Bütün kanalları tükettiğiniz halde aradığınız yazılımcıyı hala bulamadıysanız internetteki ilan sitelerine başvurmanın zamanı gelmiş demektir. İşte bu noktada devreye ücretli ve ücretsiz profesyonel ilan sitelerinin yanında freelance tasarım ile ilgili diğer web siteleri ve forumlar devreye giriyor. İlan verirken işle ilgili olarak domain adı, özel isim ve ücret hakkında bilgi vermeden, işin yazılımla ilgili olan kısmı ile ilgili bir kaç teknik detayı vermenizde sakınca yoktur. Böylelikle belirlediğiniz arama kriterlerine göre sınırlarınızı daraltacak ve konuyla alakalı olmayan diğer yazılımcıların başvurularını önlemiş olacaksınız.

Doğru yazılımcıyı nasıl bulabiliriz?

Yeterli sayıda yazılımcı başvurusu aldınız ve şimdi sıra zor olan bölümde: Dikkatli bir şekilde inceleyerek elemek. Bunu yaparken dikkat etmeniz gereken önemli noktalar var.

Referanslar ve portfolyo

Yazılımcıyı bulurken en önemli noktalardan biri de budur gerçekten. Çevrenizden birilerinin olumlu referansıyla bulduğunuz yazılımcılarla çalışırken güven sorununu daha işin başındayken çözmüş olursunuz (Her şeye rağmen, kontrol güvenden daha iyidir). Bulduğunuz yazılımcının kişisel referansı yoksa eski müşterileri ile iletişime geçip sormanızda hiç bir sakınca yoktur aslında.

Yazılımcının portfolyosu da çok önemlidir. Yazılımını yaptığı siteleri ziyaret ederek fonksiyonel yönden inceleyin. Yazılımın tamamı kendine ait olmayabilir. Açık açık yazılımın hangi bölümlerinin kendisine ait olduğunu sorabilirsiniz. Projenin yazılımı ile ilgili tam olarak neye ihtiyacınız olduğunu belirleyerek, bulduğunuz yazılımcının yeteneğini ve tecrübesini buna göre değerlendirin. Bu konuda aklınızda hiç bir soru işareti kalmadığından emin olmalısınız.

Anlama Kabiliyeti

Yazılımcının anlama kabiliyeti de en önemli hususlardan biridir. Başarılı bir yazılımcı projenin her aşamasında karşılaştığı teknik sorunları zaman kaybetmeden anlayarak çözüm getirebilmelidir. Bu aynı zamanda detaylı ve büyük projelerde karmaşıklığın önüne geçen bir yeteneğe sahip olduğunu gösterir.

Ayrıca iyi bir dinleyici ve talimatlarınızı yerine getirecek biri olmalıdır. Kendisiyle telefon ve e-mail yoluyla iletişim halindeyken, tavırlarından bu konuyla ilgili önsezi ve ipucu alabilirsiniz.

Sonuç olarak yazılımcı ile aranızdaki iletişim ve yazılımcının sizi ve teknik sorunları anlama kabiliyeti, projenizin zamanında ve başarı ile sonuçlanmasında önemli rol oynar. Şayet bunu başarabilirseniz, hem gelecekteki yeni projelerinizde gönül rahatlığıyla beraber çalışabilirsiniz hem de diğer projelerde yine sizinle çalışmak isteyen -sonuçtan memnun- bir müşteri kazanmış olursunuz.

Uzmanlık Alanı

Bütün yazılımcılar aynı işi yapmaz. Hepsinin bir uzmanlık alanı vardır. Siz de projenizin gereksinimlerini karşılayabilecek uzmanlık alanına sahip bir yazılımcı bulmalısınız. Örneğin bir alışveriş sitesi işi aldıysanız, alışveriş sitelerinde deneyimli bir yazılımcıyla çalışmalısınız. Aradığımız kişi İsviçre Çakısı gibi herşeyden birazcık anlayan birisi olmamalı. Buradaki anahtar kelime uzmandır. İstediğiniz program dilini ya da teknolojiyi bildiğini ama daha önce o konuda hiç çalışmadığını söyleyen programcılardan sakınmanızı tavsiye ederim. Uzmanlık alanı ile ilgili kendi yazılarını yayınladığı blogu olan yazılımcılar kendilerini sürekli geliştirmek ve uzman olduklarını kanıtlamak için diğerlerinden her zaman bir adım öndedirler.

İletişim Kolaylığı

Elbette rahatlıkla iletişime geçebileceğiniz bir web yazılımcısı ile çalışmak istersiniz. Sadece siteyi yaparken değil aynı zamanda düzenli görüşmeler ve güncelleme işlemleri için de her daim ulaşılabilir olmalı. Bir anlamda zamana karşı yarıştığınız süreçte, günlerce hatta haftalarca yazılımcınızdan haber alamamak kadar kötü bir durum olamaz her halde. Freelance tasarım sektöründe bir çoğumuz Messenger, Skype ya da Gtalk kullanıyoruz. Birlikte çalıştığımız yazılımcının da düzenli olarak çevrimiçi olduğu bir sohbet programı kullanması ve  e-maillerine zamanında cevap vermesi size hızlı iletişim kolaylığı sağlar. Bu, yazılımcının bütün zamanını sizin projenize ayırabileceği anlamına gelmesin. Ama yine de iletişim kolaylığı projenin zamanında teslim edilebilmesi için çok önemli bir faktördür.

Ücretlendirme

Kesinlikle proje için yazılımcıya ayırdığınız ücret çok önemlidir. Ama sadece yazılımcının istediği ücrete odaklanmak en iyi yazılımcıyı bulmanızı sağlamaz. Yine de en iyi sonuca ulaşmak için proje için yaptığınız bütçelendirme ile ilgili bütün kriterleri değerlendirmelisiniz.

Günümüzde freelance’in her dalında olduğu gibi çok düşük ücretle iş yapan yazılımcılar bulmak kolaydır. Peki onların, isteklerinizi karşılayabilecek kapasitede olduklarından emin olabilir misiniz? Yazılım dünyasında ayrıntılı bir fiyat karşılaştırması yapıldığında, alınan hizmetin fiyatla doğru orantılı bir bağlantısı kesin olarak söz konusu değildir. Bazı yazılımcılar normalden daha düşük ücrete çok iyi işler çıkartırken, bazıları da çok yüksek ücret talep ettikleri halde istediklerinizi karşılayamayacak kadar tecrübesiz olabilirler. Bu nedenle sadece ücretlendirmeyi değil, yukarda saydığım bütün önemli noktaları göz önünde bulundurmalısınız.

Yazılımcı ile çalışırken nelere dikkat etmeliyiz?

Aradığınız yazılımcıyı buldunuz ve proje üstünde çalışmaya başladınız. Projeyi aksaklığa uğratmamak veya daha büyük bir sorunla karşılaşmamak için aklınızda olması gereken bir kaç önemli husus vardır.

Bütün detayları kontrol edin

Proje sürecinde işinizin sadece Photoshop‘ta tasarım yapıp belki biraz da CSS yazmak olduğunu düşünmeyin. Yazılımcıdan yapmasını istediğiniz bütün fonksiyonları, her bir butondan linklere kadar bütün detayları ile birlikte mutlaka inceleyerek tasarladığınız gibi olup olmadığını kontrol edin. Gerektiğinde üstünde tartışmaktan çekinmeyin. İşlem sürecinde müdahalede bulunmazsanız daha sonra geriye dönüp düzeltmeler yapmak daha zor olabilir ve haliyle daha fazla zamanınızı alabilir.

CSS ve Html yapısı da yazılımcı tarafından oluşturulacaksa tasarım notlarınızı döküman halinde kendisine vererek kenar boşlukları, satır aralıkları, sayfa genişlikleri, yazı tipi seçimi gibi konularda kendisine rehberlik sunabilirsiniz. Normalde iyi bir yazılımcı, arayüz tasarımını Html’e birebir dönüştürmekte zaten sorun yaşamayacaktır ama yine de siz önleminizi bu şekilde alırsanız iyi olur.

Tasarımı yazılımcıya herşeyiyle hazır halde verin

Bazı tasarımcılar tasarım yaparken yapısal sınırları ve web standartlarını tamamıyla dikkate almazlar. En basitinden ölçü birimi Piksel, çözünürlük ise 72 piksel/inch olmak zorundadır. Photoshop’ta tasarıma başlamadan önce belirlemeniz gereken sayfa ayarları kabaca aşağıdaki resim gibi olmalıdır. Bu ayarlara göre yaptığınız tasarım, internet tarayıcısında görüntülenecek olan sayfanın neredeyse aynısı olacağı için yazılımcılar için de kolaylık sağlamış olursunuz.

Siteyi bütün tarayıcılarda kontrol edin

Bu aslında yazılımcıların iyisiyle kötüsünü birbirinden ayırmak için çok önemli bir kriter. Web yazılımcıları sitenin Internet Explorer 6-7-8, Firefox 2-3, Safari 3-4, Google Chrome ve Opera gibi ünlü tarayıcılarda düzgün görünmesini ve yazdıkları bütün fonksiyonların sorunsuz olarak çalışmasını sağlamak zorundadırlar. Burada tartışılması gereken en önemli nokta, yeni web teknolojilerini desteklemeyen Internet Explorer 6’nın artık önemsenmemesi gerektiğidir. Ancak malesef ülkemizdeki resmi kurumlarda ve banka, sigorta şirketleri gibi kuruluşlarda hala IE 6’nın kullanılıyor olması bu konuda elimizi bağlamaktadır.

Tekrar tekrar test edin

Siteyi bütün tarayıcılarda kontrol etmek test işleminin sadece bir bölümüdür. Burada önemli olan, bütün fonksiyonların ve sayfaların farklı yollardan tekrar tekrar test edilip bug diye tabir ettiğimiz hataları bulup ayıklamaya çalışmaktır.

Mümkün olduğu kadar bütün linkleri ve butonları tıklayın, bütün formları doldurarak submit edin ve sonuçları görün. Eğer bir alışveriş sitesi ise gerçek bir kredi kartı ile denemek için bir ürün satın alın ve siparişten teslimata kadar olan işlem sürecini takip edin. Bir içerik yönetim sistemi (CMS) ise yazı yazma, düzenleme ve yorum bırakma gibi bütün özelliklerini tekrar tekrar deneyin. Hataları bulup ayıklamak her yazılım projesinin en can alıcı bölümüdür.

Makul bir süre belirleyin ve iş takvimi hazırlayın

Hiç kimse proje teslim günü geldiğinde ek süre talep edilmesini istemez. Proje teslim günleri (deadline) üstümüzde oluşturduğu stresle birlikte çalışmalarımızın kalitesini etkileyebilir. Bu nedenle projedeki zaman aralıklarını mantıklı bir şekilde belirlemek çok önemlidir.

Web tasarım projesini yönetirken dakik olmak için, zamanı bölümlere ayırarak oluşturduğunuz iş takvimine göre çalışmak gerekir:

• Tasarımı yazılımcıya teslim edeceğimiz zaman
• Yazılımcının,  incelemeniz için fonksiyonları ve yazılımın tamamını size vereceği zaman
• Yazılımcı ile birlikte kontrol edip düzenlemeler yapacağınız zaman aralığı
• Siteyi müşteri ile birlikte gözden geçireceğiniz zaman aralığı
• Yazılımcı ile birlikte yapacağınız son düzenlemeler için gerekli zaman aralığı
• Sitenin tamamıyla teslim edilmesi ve internete yüklenmesi

Müşterilerinizin beklentilerini tamamıyla karşılayabilmek adına bu şekilde çalıştığınız sürece sorun olmayacaktır. İş takvimini hazırlamaya başlamadan önce yazılımcınıza danışarak istenilen yazılımın normal şartlarda ne kadar zaman alacağını belirlemeye çalışın. Ancak bu şekilde müşterinize karşı dakik olabilirsiniz. Plansız oluşabilecek sorunları da hesaba katarak esnek bir pay bırakmakta fayda var tabi.

Sonuç

Aldığınız website projesi için bir yazılımcı bulduğunuzda efektif olarak proje yönetiminden de siz sorumlu olacaksınız. Bu size tasarım haricinde de önemli deneyimler kazandıracaktır. Bir yazılımcı ile ortak çalışmayı öğrenmek web tasarım kariyerinizde önemli bir yol kat etmenizi sağlar. Bu yol boyunca tasarım konusunda önemli gelişmeler ve tecrübeler kazanırsınız.

Sonuç olarak, yazılımcı ile beraber çalışmak profesyonelliği ve ekip çalışmasını gerektirir.  Doğru yazılımcıyı bulmak ve iş ilişkilerinizi geliştirmek ise biraz zaman alabilir. Bu nedenle doğru kişiyi bulduğunuz zaman onunla uzun süreli çalışmak için karşılıklı özveride bulunun ve web tasarım dünyasında neler yapabileceğinizi herkese gösterin.