Freelance çalışanların yasal sorumlulukları – 1

Şu sıralar, malum sebeplerle yükselişte olan freelance çalışma hayatı ile ilgili önemli bir konuyu araştırıyorum: Freelance çalışanların yasal sorumlulukları. Yasal olarak freelance çalışmak için neler yapılması gerektiği, vergi kanunları, müşteri ile aramızda yaptığımız sözleşmenin geçerli olup olmadığı gibi önemli konuları, hem internetten araştırarak hem de çevremde bulunan avukat ve mali müşavir arkadaşlarıma danışarak öğrenmeye çalışıyorum. Sonuçta, freelance çalışmayı tercih eden hiç kimsenin, yaptığı bir iş sonunda bilinçli ya da bilinçsiz olarak suçlu durumuna düşmek isteyeceğini sanmıyorum. Bu nedenle, freelance çalışanlar olarak yasal sorumluluklarımızı, haklarımızı ve ilgili iş kanunlarını bilmemiz gerekiyor.

Freelance çalışmak yasal mı?

İnternetten yaptığım ön araştırma ile bu konuda en çok tartışılan konuların başında freelance çalışmak yasal mı? sorusu geliyor ki sayfalarca tartışılan bu sorunun cevabı aslında çok basit: Yasal sorumluluklarınızın bilincinde olarak ve yükümlülüklerinizi yerine getirerek çalıştınız sürece freelance çalışmak elbette yasaldır. Peki nedir bu yasal sorumluluklar? İşte benim de tam olarak öğrenmek ve burada kaleme almak istediğim konu bu:) Ancak hala devam eden araştırmalarım sonucunda edindiğim bilgilerin doğruluğundan emin oluncaya dek kesin kanıya varmak ve sizleri de yanıltmak istemiyorum. Bu nedenle, konuyu bir yazı dizisi şeklinde ele almanın daha doğru olacağını düşündüm. Cevapları bulmak için önce freelance çalışanların en çok merak ettiği ve tartışığı konuları sıralayarak başlayalım.

Konuyla ilgili neredeyse bütün freelance çalışanlar

aynı soruları soruyor:

• Freelance çalışanlar müşteriye fatura kesmek zorunda mı? Başka bir iş yerine fatura kestirsek olur mu?
• Freelance çalışanlar gelir vergisi ödemek zorunda mı? Yoksa freelance çalışanlar gelir vergisinden muaf mı?
• Freelance çalışanlar şahıs şirketi kurmalı mı?
• İş yasası ve vergi kanunları freelance çalışanlar için de geçerli mi?
• Home-Ofis çalışmanın yasal yükümlülükleri nelerdir?
• Müşteriyle yaptığımız sözleşmenin geçerli olması için ne yapmak gerekir?

Fatura kesmek zorunda mıyız?

Bu konu daha çok “fatura kesmezsek ne olur?” şeklinde tartışılan bir soru aslında. Çünkü yasalara göre haksız kazanç sahibi durumuna düşmemek için elde ettiğimiz geliri faturalandırmak zorunda olduğumuzu bir çoğumuz biliyor olmalı. Ancak freelance çalışan bir çok insanın kendine ait şirketi olmadığından, öyle durumlarda ne yapılması gerektiği konusunda tereddütte kalıyorlar. Müşterilerden fatura talep edildiğinde ise herkesin ilk aklına gelen şey, başka bir şirkete KDV tutarını ödeyerek, o şirket üzerinden fatura kestirmek oluyor. Bu durum tamamıyla yasal mı değil mi tartışılır ancak kesin olan bir şey varsa o da etik olmadığı. Ayrıca eğer müşteri ile sizin aranızda bir sözleşme yapıldıysa, faturada geçen isimle sözleşmede geçen isim aynı olmadığından, müşteri ile aranızda bir sorun yaşandığında, bu durum hakkınızı aramak için yasal yollara başvurmanıza engel olabilir.

Gider Pusulası

Edindiğim bilgilere göre, başka bir şirket üstünden fatura kesme yoluna gitmeden önce müşterinizle konuşarak, yaptığınız iş ile ilgili sizin adınıza gider pusulası kesmesini isteyebilirsiniz. Müşteri size gider pusulası kestiğinde hizmet bedelinin %10’u kadar stopaj vergisi öder. Bu durumda size KDV ödemesine gerek de kalmaz. Hizmeti alan kişi yani müşteriniz gider pusulasının kopyasını alarak, size aslını verir. Böylece siz gelirinizi o ise giderini belgelendirmiş olur. Bence de freelance çalışanlar için fatura konusundaki en kolay ve yasal çözüm bu.

Kazancınızı belgelendirdiniz.

Peki, vergi vermeniz gerekmiyor mu?

Konuyla ilgili sorularımı sormak üzere hafta sonu bir mali müşavir ile görüşmem var. Bu nedenle, gelir vergisi ve vergi kanunları, şirket kurmak, home-ofis çalışmanın yasal yükümlülükleri, sözleşmelerin geçerliliği gibi konularla ilgili, yazının başında sorduğumuz sorulara 2.bölümünde  geçsek daha iyi olacak. Bir kaç güne kadar yazının 2.bölümünü hazırlayıp yayınlamayı planlıyorum.

Yazının devamı: Freelance çalışanların yasal sorumlulukları 2