Freelance çalışanların yasal sorumlulukları – 2

Bir süredir hazırlamayı düşündüğüm ve nihayet 1. bölümünü geçtiğimiz hafta yayınladığım freelance çalışanların yasal sorumlulukları yazı dizisine 2. bölümüyle kaldığımız yerden devam ediyoruz. Bir mali müşavir arkadaşımla yaptığım görüşme sonrasında ses kaydını metne dökecek zamanı bulmak ve düzenlemek bir kaç günümü aldı haliyle. 2.bölüme geçmeden önce, ilk bölümü okumayanlar Freelance çalışanların yasal sorumlulukları 1 linkine tıklayarak okuyabilirler.

İlk bölümün son paragrafında, tasarım işini yaptığınız müşterinizin şirketine gider pusulası kestirerek, hem freelance çalışan olarak fatura kesmek zorunda kalmayacağınızdan, hem de böylelikle müşterinin %10 stopaj ödemek koşuluyla size KDV ödemek zorunda kalmadığından bahsetmiştim. Geçtiğimiz günlerde görüştüğüm mali müşavir bu konu ile ilgili önemli bir konuya değindi: “eğer sürekli ve sık aralıklarla, adınıza gider pusulası kesiliyorsa ve vergi dairesi de bunu tespit ederse, otomatik olarak sizi serbest meslek erbabı konumunda değerlendirip vergi mükellefi yaparlar” dedi. yani gider pusulası kestirmenin de kendi içinde bir sınırı olması gerektiğinden ve abartılmamasından söz etti.

2. bölümde asıl üstünde durmak istediğim freelance çalışanlar için gelir vergisi konusuna geçmeden önce, internette “web tasarım, kanunlarda sanat eseri şeklinde değerlendiriliyor” şeklinde dolaşan bir duyumun, sadece bir defaya mahsus olarak tasarım yapıldığında geçerli olduğunu belirtmem gerekiyor. Yani web tasarımı sürekli olarak para kazandığınız bir işe çevirdiyseniz sanat eseri olmaktan çıkıyor. Bu durumda, serbest meslek erbabı olarak vergi dairesine kayıt yaptırmanız ve aylık KDV beyanı vermeniz gerekiyor. Şahıs firması açmayıp home-ofis çalışsanız da bunu yerine getirmekle yasal olarak yükümlüsünüz. Vergi dairesinden bulunduğunuz yere yoklamaya geleceklerini de hatırlatmak isterim.

Bu şekilde çalıştığınızda, yaptığınız işlerin karşılığında serbest meslek makbuzu kesebiliyorsunuz.

Freelance çalışanlar gelir vergisi ödemek zorunda mı?

Freelance çalışanların en çok sorduğu ve cevabını en çok merak ettiği konulardan biri gelir vergisi ödemek zorunda olup olmadıkları. Mali müşavirin bu konu ile verdiği cevap bütün freelance çalışanları sevindirecek sanırım. Söylediğine göre, serbest meslek erbabı olarak çalışmaya başladığınızda, stopaja tabii olduğunuzdan gelir vergisi ödemiyorsunuz.  Bu nasıl olacak diye endişelenenler için örnek vererek anlatayım.

Yaptığınız bir tasarım işi karşılığında müşteriye fatura (serbest meslek makbuzu) kestiğiniz zaman, bu makbuz üzerinden stopajı müşteri öder. Yıl sonunda sizin ödemeniz gereken vergi, stopaj üzerinden mahsup edilir. Böylelikle gelir vergisi ödememiş olursunuz. (Gelir vergisinin mahsup edilmesi ile ilgili detayları yeminli mali müşavirin hazırladığı yazıdan okumak için tıklayın… ) Ama serbest meslek erbabı olduğunuz için ve fatura kestiğiniz için giderlerinizi masraf olarak gösterdikten sonra KDV vermekle yükümlüsünüz.

Bütün bunlar aklınızdaki soru işaretine cevap olmuştur sanırım.

Şahıs firması mı  yoksa limited şirketi mi?

Freelance çalışanların kendi aralarında en çok tartıştığı diğer bir konu ise şirket açmakla ilgili. Forumlarda ve ilgili sosyal mecralarda gördüğüm kadarıyla, freelance çalışanlar şahıs firması ya da limited şirketi kurmak konusunda kararsız kalıyor. Bunun her iki şirket türü için de geçerli sebepleri var. Ve bu sebepler de, hangisini seçeceğine kişinin kendisinin karar vermesinden başka bir çare bırakmıyor bize. Yine de bu konuda nasıl bir karar vermemiz gerektiğine yardımcı olmak açısından görüştüğüm mali müşavir, konu ile ilgili tavsiyelerde bulundu. Şahıs firması mı yoksa limited şirket mi kurulmasının daha doğru olacağına, işin büyüklüğüne göre kişinin kendisinin karar verebileceğine değindi. Ama kendisine  göre,  freelance web tasarım işi için başlangıçta şahıs firması açılmasının çok daha avantajlı olduğunu da söyledi.

Neden şahıs firması?

Eğer küçük ölçekli çalışmaya başlayacaksanız, şahıs firmasının avantajları limited şirkete göre çok daha fazla:

• Şahıs firmasını açmak ve kapatmak çok kolaydır. Yalnızca bir dilekçe ile başvurup açabilir ve bir kaç gün içinde de kapatabilirsiniz. Ancak limited şirketi açmak da kapatmak da oldukça zahmetli ve uzun süreli bir iştir. (kapanması hakim kararına bağlı olarak 2 yılı geçebiliyor.)
• Şahıs firmasının ilk kurulum masrafları da limited şirkete göre çok daha uygun.
• Şahıs firması açarak serbest meslek erbabı olarak çalışmaya devam edebilirsiniz. Böylelikle yıl sonunda gelir vergisini stopaj üzerinden mahsup etmeye hala hakkınız var demektir. Yani gelir vergisi mükellefi olsanız da, kâr kullanımına bağlı olarak herhangi bir vergi yükü ile karşılaşmazsınız. Limited şirketteki kurumlar vergisi gibi bir yükümlülüğünüz de yoktur.
• Bürokrasi, limited şirketine göre çok daha az olduğundan tabela ve ruhsat gibi prosedürlerle de uğraşmak zorunda kalmıyorsunuz.

Bütün bunlarla birlikte, işiniz hali hazırda büyümekte ise yaptırım gücü açısından limited şirketi kurmak daha iyi olur. Bundan sonrasında karar sizin:)

Şirket kurmadan sigortalı olmak

Sanırım freelance çalışanların şirket kurmak istemesindeki nedenlerinden biri de, emekli olmak ve sağlık hizmetlerinden yararlanmak. Aslında bu imkanlardan yararlanmak için şirket kurmanıza gerek yok. İsteğe bağlı Bağkur’lu olarak kendi sigorta priminizi ödeyebilir ve emekli olabilirsiniz. Ayrıca her Bağkur’lu gibi sağlık hizmetlerinden de faydalanabilirsiniz. Tabii ki isteğe bağlı Bağkurlu olmanın da şartları, avantajları ve dezavantajları var. Konuyla ilgili detaylı bilgiyi T.C. Sosyal Güvenlik Kurumu‘nun ilgili sayfalarından öğrenebilirsiniz.

Yazı dizisinin bu bölümünü hazırlamak için yaptığım araştırmalar sayesinde, şahsen konu ile ilgili bilmediğim bir çok ayrıntıyı öğrenmiş oldum. Öğrendiklerimi de sayısal detaylara  girmeden blogumda yayınlayarak, freelance çalışanlara yardımcı olmaya çalıştım. Vergi, masraf, prim gibi konularda sayısal detaylara girmek istemememin nedeni, aklınızı çok karıştırmak istemeyişimdi. Çünkü önümüzde birden fazla seçenek olunca ve onlarca rakam da işin içine girince, biz işin içinden çıkamaz hale gelebiliriz:) Şirket kurmaya kararlıysanız, beraber çalışacağınız mali müşavire danışarak, kendi tercihlerinize göre değişecek maliyeti ve giderleri tüm detaylarıyla öğrenebilirsiniz.

Freelance çalışanların yasal sorumlulukları başlıklı yazı disinin 3. ve son bölümünde ise başka şirket üzerinden fatura kesmek ve  freelance çalışanların müşteri ile aralarında yaptıkları sözleşmeyi ana konu olarak ele almayı düşünüyorum. Görüşmek üzere…

Yazının devamı: Freelance çalışanların yasal sorumlulukları 3